این دوره به منظور آشنایی با نرم افزار ENVI-met جهت شبیه سازی شرایط اقلیمی در مقیاس خرد شهری می باشد که شبیه سازی از یک حیاط تا یک محله شهری را شامل می شود.

مدل‌سازی خُرداقلیم شهری یعنی شبیه‌سازی وضعیت اقلیمی در مقیاس بسیار محلی، معمولاً در حد کوچه، خیابان، بلوک، پارک یا یک محوطه شهری. این مدل‌سازی کمک می‌کند بفهمیم که در یک نقطه‌ی مشخص از شهر، دما، باد، رطوبت، تابش و تبادل حرارت چگونه رفتار می‌کنند و چه عواملی (ساختمان‌ها، سطوح سبز، مصالح، سایه، جریان هوا و …) بر آن اثر دارند.

 

مدل‌سازی خُرداقلیم یک روش علمی و عددی است که با کمک مدل‌های سه‌بعدی، روش‌های CFD، شبیه‌سازی انرژی و داده‌های هواشناسی، تغییرات اقلیمی در مقیاس محلی را بازسازی می‌کند.

این مدل‌ها معمولاً می‌توانند موارد زیر را شبیه‌سازی کنند:

• دمای هوای نزدیک سطح زمین

• دمای سطح ساختمان‌ها و معابر

• سرعت و جهت باد بین ساختمان‌ها

• اثر جزیره حرارتی شهری (UHI)

• سایه‌اندازی و تابش خورشید

• طوفان حرارتی، انتقال جرم و حرارت

• تبخیر – تعرق فضای سبز

• آسایش حرارتی عابران (PET, UTCI, PMV)

مدل‌سازی خرداقلیم شهری ابزاری است برای طراحی شهرهای خنک‌تر، سالم‌تر، پایدارتر و انسان‌محورتر.

پیش از اجرای پروژه های شهری و ایجاد تغییرات در مقیاس های خرد شهری لازم است تا از ضرورت اجرای طرح به منظور تامین آسایش اقلیمی آگاه شویم که نرم افزار ENVI-met این امکان را به ما می دهد تا با استفاده از عارضه های طبیعی و مصنوعی موجود و در نظر گرفتن الحاقات آتی طرح همچون اضافه شدن اجزای ساختمان، پوشش گیاهی و غیره بتوانیم پارامترهای اقلیمی همچون تابش، دما، سایه اندازی، رطوبت و غیره را برای یک تا چند هفته آینده در یک تاریخ و ساعت مشخص شبیه سازی کنیم.

---

معرفی نرم افزار ENVI-met و توضیحات این دوره

---

چرا باید مدل‌سازی خرداقلیم شهری را یاد بگیریم؟

مدل‌سازی خرداقلیم در جهان امروز یکی از ابزارهای اصلی طراحی شهری، معماری و مدیریت اقلیم شهری شده است، زیرا:

• کاهش جزیره حرارتی شهری (Urban Heat Island)

می‌توان سناریوهای مختلف سطح سبز، مصالح خنک، سایه‌بان‌ها و شکل بافت شهری را تست کرد و دید کدام یک بهتر دما را کاهش می‌دهد.

• افزایش آسایش حرارتی شهروندان

با تحلیل شاخص‌های انسانی (UTCI، PET) می‌توان فضاهای باز شهری را طوری طراحی کرد که مردم در تابستان کمتر گرمازده شوند و در زمستان کمتر احساس سرما کنند.

• کمک به طراحی معماری و ساختمان‌های کم‌مصرف

با درک دقیق جریان باد و تابش، می‌توان ساختمان‌ها را طوری قرار داد که
در تابستان تهویه طبیعی بهتر باشد
در زمستان گرمایش خورشیدی بیشتری دریافت کنند

• طراحی فضای سبز مؤثر

با مدل‌سازی می‌توان فهمید:

کدام نوع پوشش گیاهی بیشتر دما را کاهش می‌دهد؟

کاشت درخت کجا بیشترین اثر را دارد؟

اندازه سایه و تبخیر-تعرق چگونه تغییر می‌کند؟

• تحلیل آلودگی هوا

جریان‌های باد در مقیاس شهری تعیین می‌کند که آلاینده‌ها پخش می‌شوند یا تجمع می‌کنند. با مدل‌سازی می‌توان:

از ایجاد “دره‌های بادگیر” جلوگیری کرد

یا برعکس، فضاهایی با تهویه مناسب ایجاد کرد

• مدیریت انرژی شهری

ترکیب خرداقلیم با مدل‌های انرژی (CitySim, UWG) به مدیریت بار سرمایشی و گرمایشی محله‌ها کمک می‌کند.

• برنامه‌ریزی شهری مبتنی بر داده

مدل‌سازی خرداقلیم جای حدس و گمان را می‌گیرد.
تصمیم‌گیری‌های شهری بر اساس نتایج علمی قابل اندازه‌گیری انجام می‌شود.

• کنترل ریسک و سازگاری با تغییر اقلیم

برای سناریوهای آینده (مثلاً موج گرما، افزایش دما یا کمبود آب) می‌توان رفتار محله را پیش‌بینی و برای آن برنامه‌ریزی کرد.

---

معرفی مدرس

• مرضیه حبیب زاده میبدی
• فارغ التحصیل کارشناسی شهرسازی
• دانشجوی ارشد طراحی شهری
• مدرس تخصصی اسکیس (مرحله دو کنکور ارشد طراحی شهری)
• رتبه 5 نهایی کنکور کارشناسی ارشد سال 1402
• عضو بنیاد نخبگان دانشگاه تهران
• همکاری در برگزاری دوره های آموزشی
• دارای مدرک تکنولوژی در شهرسازی از موسسه کیمیافکر
• مسلط به پایتون در شهرسازی، بلندر، ایلاستریتور، GIS ،IOT

 

 

---

عناوین آموزشی

عناوین درنظر گرفته شده برای این مسترکلاس به شرح زیر می باشد:

• بخش اول: آشنایی با مفاهیم پایه و ساختار نرم‌افزار ENVI-met
• بخش دوم: آماده‌سازی داده‌ها و طراحی مدل شهری (Space)
• بخش سوم: تنظیم شرایط اقلیمی و زمان بندی شبیه سازی
• بخش چهارم: تحلیل نتایج با Leonardo و biomet
• بخش پنجم: طراحی سناریوهای بهبود و تاب آوری کالبدی (بخش leonarso)
• بخش ششم: تحلیل نهایی شبیه‌سازی و تهیه گزارش تاب‌آوری کالبدی شهری (GIS و مکان مند کردن داده ها در آن)
• بخش هفتم: ارائه نمونه پژوهش انجام شده با ENVI-met و رفع اشکال دانشجویان

---

معرفی نرم‌افزار

ENVI-met یک نرم‌افزار شبیه‌سازی سه‌بعدی خرداقلیم شهری است که به‌طور ویژه برای تحلیل تعامل بین بافت کالبدی شهر، پوشش گیاهی، مصالح سطحی و شرایط اقلیمی طراحی شده است.

این ابزار امکان مدل‌سازی دقیق جریان هوا، دما، رطوبت نسبی و تابش خورشیدی در مقیاس بلوک یا محله شهری را فراهم می‌کند و قابلیت ارزیابی شاخص‌های آسایش حرارتی و تاب‌آوری محیطی را به‌صورت فضایی و زمانی دارد. ENVI-met با ارائه داده‌های کمی و تصویری، یک بستر علمی – تحلیلی برای طراحی شهری پایدار، بهینه‌سازی فضای سبز، مدیریت رواناب و توسعه استراتژیک تاب‌آوری کالبدی فراهم می‌آورد.

---

کاربردهای ENVI-met

ENVI-met به عنوان یک ابزار شبیه‌سازی خرداقلیم شهری، طیف گسترده‌ای از کاربردهای علمی، پژوهشی و طراحی شهری را پوشش می‌دهد.

از جمله کاربردهای کلیدی آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

⬅️ تحلیل اثرات کالبد شهری بر اقلیم محلی:

• شبیه‌سازی جریان هوا، دما، رطوبت نسبی، تابش خورشیدی و گرمایش سطحی در مقیاس بلوک یا محله
• بررسی تأثیر ساختار شهری، ارتفاع و تراکم ساختمان‌ها، فشردگی بافت و مواد سطحی بر دمای محیط و آسایش حرارتی

 

⬅️ ارزیابی و بهینه‌سازی فضای سبز و پوشش گیاهی:

• تحلیل نقش درختان، فضای سبز و پوشش گیاهی در کاهش دما، بهبود تهویه طبیعی و کاهش اثر جزیره گرمای شهری (UHI)
• طراحی سناریوهای بهبود عملکرد اکولوژیک و محیطی با شبیه‌سازی مداخلات کالبدی مانند سقف سبز و پارک‌های شهری

 

⬅️ تحلیل تاب‌آوری کالبدی و شهری:

• شبیه‌سازی پاسخ شهر به شرایط بحرانی مانند سیلاب، گرمای شدید و افزایش رطوبت
• مقایسه سناریوهای مختلف طراحی شهری برای تعیین گزینه‌های مؤثر در افزایش تاب‌آوری محیطی

 

⬅️ پشتیبانی از تصمیم‌گیری و طراحی شهری پایدار:

• ارائه خروجی‌های کمی و تصویری برای تحلیل تصمیم‌محور و پشتیبانی از سیاست‌گذاری شهری
• امکان تلفیق داده‌های شبیه‌سازی با GIS برای تحلیل مکانی و تعیین مناطق بحرانی یا با اولویت مداخله

 

⬅️ تحقیق و آموزش:

• کاربرد گسترده در مطالعات پژوهشی دانشگاهی و مقالات علمی برای بررسی اثرات خرداقلیمی
• استفاده در کارگاه‌های آموزشی برای آموزش مفاهیم تاب‌آوری شهری، آسایش حرارتی و طراحی محیطی

---

مخاطبان این دوره چه کسانی اند؟

دوره آموزش ENVI-met به‌طور تخصصی برای افرادی طراحی شده است که در حوزه‌های شهرسازی، معماری، مهندسی عمران، مهندسی محیط زیست، جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری فعالیت می‌کنند و به تحلیل خرداقلیم شهری، تاب‌آوری کالبدی و طراحی پایدار علاقه‌مندند.

مخاطبان اصلی شامل پژوهشگران و دانشجویان تحصیلات تکمیلی برای انجام مطالعات شبیه‌سازی و پژوهش‌های علمی، معماران و طراحان شهری برای بهینه‌سازی فرم شهری و فضای سبز، مهندسان محیط زیست و عمران برای مدیریت رواناب و کاهش اثر جزیره گرمای شهری، جغرافیدانان شهری و محیطی برای تحلیل مکانی، تلفیق داده‌ها با GIS و شناسایی نقاط بحرانی، و کارشناسان برنامه‌ریزی شهری و مدیریت شهری برای پشتیبانی تصمیم‌محور و سیاست‌گذاری پایدار هستند.

این دوره با تمرکز بر کاربرد عملی و تحلیل داده‌ها، مخاطبان را توانمند می‌سازد تا نتایج شبیه‌سازی را به تصمیمات طراحی و برنامه‌ریزی شهری قابل اجرا تبدیل کنند.