اخبار ، مقالات و تحقیقات گروهی را دنبال کنید.
چطور بر نرم افزار ArcGIS مسلط شویم؟
در این نوشتار تقریبا مفصل بنده احمد نجفی می خواهم تجربه یادگیری خود را از نرم افزار ArcGIS به زبان ساده بیان کنم بلکه کمکی باشد به همه علاقمندان و متخصصینی که قصد یادگیری این نرم افزار پرکاربرد را داشته و یا میخواهند یادگیری خود را تکمیل کنند.
هر سوال و انتقاد یا روشی از یادگیری خود اگر دارید می توانید در این متن مشارکت کرده و در انتها و بخش نظرات، تجربه های خود را بیان کنید.
۱۰ نکته مهم در یادگیری ArcGIS را می دانید؟
اول- یک یادگیری مختصری از نرم افزار داشته باشید
قبل از اینکه کاری را شروع کنید باید یک دید کلی از نرم افزار و قسمت های مختلف آن داشته باشید و حتی چند کار عملی کوچک به همراه داده های تمرینی انجام دهید. این کار باعث می شود احساس خوبی داشته و اعتماد به نفس تان افزایش خواهد یافت. توصیه میکنم این مورد را با کتاب انتشارات ازری انجام دهید.
کتابی که من از آن استفاده کردم و برای اولین بار باعث شد احساس توانمند بودن در نرم افزار داشته باشم GIS Tutorial شماره ۱ بود. تا قبل از مطالعه کتاب در چندین کلاس مختلف شرکت کرده بودم اما نتیجه خوبی نگرفتم. دوره مقدماتی و پیشرفته جی آی اس را نیز گذرانده بودم و حتی در یک دوره آموزشی جهاد دانشگاهی هم شرکت کردم. اما چون روش آموزش روش مرسوم بود و مدرسین هم تخصص و اطلاع کافی از روش های تدریس پیشرفته تر نداشتند نتیجه خوبی اصولا گرفته نمیشد. اما در کتاب جی آی اس توتوریال، آموزش بر اساس یک پروژه در ابتدای هر فصل بود. بدین صورت که توضیح کلی داده می شود و هدف از این تمرین بیان می شود و کاربر را وارد محیط پروژه می کرد. سپس گام به گام روش انجام کار شرح داده می شود و این برای هر فصل تکرار میشد اما با یک پروژه آموزشی جدید
این متد آموزشی اینقدر جذاب و کاربردی و اثر بخش بود که پس از پایان کتاب خواننده فکر میکرد بر بخش بزرگی از نرم افزار مسلط شده و حالا نوبت انجام کارهای جدی تر است.
دوم- ادامه یادگیری را با انجام کار یا پروژه دنبال کنید
پس از اینکه مرحله اول را پشت سر گذاشتید نوبت گرفتن کارهای کوچک به صورت پرروژه است. در این قسمت موارد ریزی که در هیچ کتاب یا منبعی به آن ها اشاره نشده یاد خواهید گرفت و به قولی ریزه کاری های کار دستتان می آید.
سوم- یادگیری را متوقف نکرده و پروژه ها را به تدریج پیشرفته تر کنید
با انجام پروژه های ساده، مقدمه پروژه های پیشرفته تر فراهم می شود و به مرور مسلط تر خواهید شد و آماده انجام آنالیزهای قوی تر می شوید. سعی کنید از همین روند ساده به پیشرفته تبعیت کرده و یک دفعه کاری که تخصصی ندارید و یا برای سطح شما دشوار است انجام ندهید. این باعث می شود حس بدی پیدا کنید.
چهارم- با تکرار، مهارت افزایش می باید
هر چقدر یک کار را بیشتر تکرار کنید علاوه بر کسب مهارت بیشتر باعث می شود در آن کار خبره تر گردید. و همچینن در آینده مطلب یادگرفته شده را فراموش نکنید. اگر نرم افزار را در حین کار یاد بگیرید احتمال فراموش شدن به شدت کاهش می یابد و حتی سال ها که بگذرد و دوباره کار مشابهی را انجام دهید خیلی خوب و با تسلط انجام خواهید داد. فقط شاید برای بار اول کمی کند عمل کنید که به سرعت این مشکل برطرف می شود.
پنجم- دفتری تهیه کرده و نکات را یادداشت کنید
هنگام انجام کارهای متفاوت، با نکات کوچک فراوانی برخورد می کنید. مثلا به یک مشکلی برخورد کرده بودید و بعد از چند سعی و خطا آن را برطرف کردید و مراحلی را برای اصلاح ان در نرم افزار انجام دادید. بهتر است این موارد را در یک دفتر کوچک و یا در کامپیوتر خود در یک فایل ورد یا اپلیکیشن یادداشت برداری مثل اند نوت بنویسید.
ننوشتن این موارد چندین بار برای من مشکلاتی ایجاد کرد. چون کم کم این موارد زیاد میشود و راه حل ها نیز بر همین اساس بیشتر شده احتمال فراموشی وجود دارد. حتی گاهی، موارد فنی را نیز یادداشت کنید. به عنوان مثال هنگام کار با نقشه های توپوگرافی سازمان نقشه برداری، چون نقشه از چندین لایه تشکیل شده و هر لایه، با شماره خاص آن لایه مربوط به یک عارضه زمین است یادداشت شماره لایه، در آینده سرعت کار را خیلی زیاد می کند و از کار دوباره جلوگیری خواهد کرد.
ششم- حتی الامکان از منابع انگلیسی به جای فارسی استفاده کنید
منظور من این نیست که منابع فارسی خوبی وجود ندارد اما برای حرفه ای شدن در هر کاری بهتر است از منابع دست اول استفاده شود. منابع خوب فارسی و انگلیسی در ادامه متن معرفی خواهد شد.
هفتم- عموما فیلم های آموزشی بهتر از متن آموزشی است
اگر دسترسی به منابع ویدئویی دارید بهتر و سریعتر به نتیجه خواهید رسید نسبت به مطالعه کتاب. من هر دو منبع آموزشی را در کنار هم توصیه میکنم. در مواردی نیز کتاب بهتر خواهد بود بخصوص در یادگیری زبان های برنامه نویسی که نیاز به یادگیری آرام تر و همراه با تفکر بیشتر دارد
هشتم- برای رفع اشکال بهترین منبع اینترنت است
بسیار اتفاق می افتد که در مرحله ای از کار به مشکل بر می خورید و هر کاری می کنید نمی توانید آن را برطرف نمایید. توصیه می کنم حتما از موتور جستجوی گوگل برای رفع اشکال خود بهره ببرید. حتی گاهی فیلم های آموزشی خوبی نیز درباره مشکل شما تولید شده که با دیدن آن برطرف می شود.
نهم- در سطح مقدماتی، به صورت کلی نرم افزار را یاد گرفته و در سطوح پیشرفته، متناسب با تخصص خود ادامه دهید
نیازی نیست همه نرم افزار را بلد باشید. شما باید در حوزه تخصصی خودتان بر آن مسلط شوید و آن بخش را به صورت عالی یاد بگیرید. پس نکته مهمی که وجود دارد این است که در حوزه خود بر نرم افزار کاملا مسلط شوید تا اینکه در همه حوزه ها متوسط باقی بمانید.
دهم- یادگیری منو به منو ممنوع!
در خیلی از کتاب ها و منابع آموزشی، منوهای نرم افزار مورد بررسی قرار گرفته و فقط کاربرد این منوها ذکر می شود. این شیوه بدترین راه یادگیری است. هرگز به این شیوه حداقل برای شروع استفاده نکنید. من کتاب های زیادی را به این روش شروع کرده بودم اما هرگز موفق به یادگیری درست و اصولی آن نرم افزار نشدم. بنابراین توصیه می کنم شما نیز این روش را تست نکرده و وقت خود را بر روی آن تلف نکنید.
تجربه چند نفر از متخصصین و مدرسین در مورد یادگیری:
پیمان حامیان میگه:
من سالها پیش در خصوص آموزش فعال بودم از نرم افزارهای تخصصی نقشه برداری مثل SDRmap گرفته تا فرآیند تولید نقشه در autocad و آماده سازی و فرآوری اطلاعات خصوصا مباحث رقومی سازی و arcview و arcgis . بزرگ ترین دغدغه من انتقال مفهوم بوده تا ابزار. همیشه با افرادی که یاداشت میکردن مثلاً برای انجام یک کار اول دکمه فلان را میزنیم بعد این رو تنظیم میکنیم و بعد و بعد…. مسئله داشتم که اگر کارشناس هستی مفهوم رو یاد بگیر نه ابزار را. این موضوع به نظرم با رشد نرمافزار های اپن سورس و تغییرات در نرم افزارهای پایه بیشتر نمود پیدا کرده وقتی یادم میاد تغییرات نرم افزارهای GIS رو تو این چند سال بر این عقیده استوارتر میشم متاسفانه بیشتر منابع بر روش انجام تأکید دارن تا توضیح مفاهیم. نتیجه میشه کارشناسان GIS که یک تحلیل رو انجام میدن و متوجه نمیشن خروجی اشکال ماهیتی داره و تاکید بر درست بودن دارند و دفاع میکنن و شروع میکنن به توضیح روش انجام و این که با arcgis انجام دادیم نمیتونه غلط باشه امیدوارم روزی برسه که فارغ از ابزار مورد استفاده مفاهیم رو بدرستی انتقال بدیم و بدنبال ماهیت و مفهوم بریم. روی سخن هم با مدرسین هست هم با کسانی که خواهان یادگیری هستند امیدوارم مفید باشه این نکته پیروز باشید
خانم مریم حقیقی دانشجوی دکترای منابع طبیعی نظر خودش رو به صورت زیر بیان میکنه:
فراگیری و به کاربردن علوم سنجش از دور و در کنار آن GIS از ملزومات امروزه دانشجویان و پژوهشگران رشته های منابع طبیعی می باشد. خوشبختانه این روزها منابع زیادی موجود بوده و تعداد افراد خبره در این زمینه نیز به طبع فراوان می باشد. کتابهای زیادی با محتوی آموزشی و تمرین به همراه DVD در بازار موجود بوده برای کسانی که بصورت مبتدی وارد می شوند بسیار مناسب هست. اما در روند کار خودم و طی مسیر یادگیری و استفاده از این علوم در کنار بهره گیری از راهنمایی و مشاوره اساتید علم و شرکت در کلاس ها و دوره های آموزشی، آنچه که بسیار راهنما و مفید بوده، استفاده از Help نرم افزار ArcGIS هست که به تناسب موردی که با آن سروکار داریم می توانیم روش های انجام تکنیک های جدید برای حل موارد موضوعی را یاد بگیریم. با تجربه ۱۸ ساله من در زمینه کار و انجام پروژه های مختلف جنگلداری، محیط زیستی، آبخیزداری، شهرسازی، نقشه برداری و … در زمان هایی که حل مشکلی با رجوع به منابع و یا متخصصین دیگر بی پاسخ می ماند، گزینه Help نرم افزار بسیار کارآمد می باشد. کتابهایی که در این زمینه نگارش شده نیز می تواند بسیار مفید باشد، کتابهایی که دارای فایل های تمرینی هست و همچنین امروزه سایت های آموزشی بسیاری در این زمینه فعالیت می کنند، از بهترین آنها “آکادمی سنجش از دور ایران” و سایت ها و وبلاگ های نظیر آن می باشد که می توانند به کسانی که جویای فراگیری این علم می باشند کمک شایانی عرضه نمایند.
امیرحسین احراری میگه:
نرم افزار آرک جی آی اس یکی از کاملترین و جامع ترین نرم افزار ها در دنیا است که به صورت اختصاصی برای تحلیل های مکانی توسط کاربران سیستم اطلاعات جغرافیایی مورد استفاده قرار می گیرد. ازنظرمن آرک جی آی اس فراتر از یک نرمافزار است به عبارت دیگربیشتر شبیه یک کتاب جامع و یک دستورالعمل استاندارد برای تحلیل های مکانی است. زمانی که با چنین سیستم گستردهای مواجه میشوید نیاز به یک راه کاری دارید که به واسطه آن در کوتاهترین زمان ممکن بتوانید با دستورات آن آشنا شده و روش کار با آن را بیاموزید. امروزه آشنایی با قابلیت ها و کارایی های نرم افزار آر جی آی اس با استفاده از جزوات فیلم ها و اطلاعاتی که در داخل اینترنت منتشر شده به راحتی امکان پذیر است، اما فراموش نکنید که آشنایی با دستورات مختلف به عنوان یادگیری یک نرم افزار تلقی نمی شود. در حقیقت کسی می تواند ادعای یادگیری را داشته باشد که علاوه بر آشنایی با دستورات مختلف، از آنها در پروژه های تجاری و علمی تحقیقاتی نیز استفاده کرده باشد. بسیاری از مواقع شرایطی را مشاهده میکنیم که در آن افراد با دستورات آشنا هستند ولی قابلیت استفاده از آنها را در پروژههای مختلف ندارند. در چنین شرایطی این افراد هرگز نمی توانند ادعای یادگیری نرم افزاری مانند آرک جی آی اس رو داشته باشند چراکه صرفاً آشنایی با دستورات متفاوت ملاک یادگیری آن نرم افزار نیست.
بنابراین بهترین راه برای یادگیری این نرم افزار آن است که در ابتدا با استفاده از بخش راهنما (help) نسبت به آشنایی دستورات اقدام کنید.در حقیقت بخش راهنمای نرم افزار آرک جی آی اس به مانند یک کتاب جامع است بسیاری از اصول تئوری و عملی لازم برای یادگیری و آشنایی با چگونگی کارکرد دستورات در آن نوشته شده است. شاید باور نکنید اما بسیاری از نکات علمی مهم که در کار های جی آی اس به آن احتیاج پیدا خواهید کرد در داخل بخش راهنمای این نرم افزار قرار گرفته و به صورت تئوری و عملی قابل استناد است. پس از آشنایی با دستورات متفاوت و شکل اجرای آنها لازم است تا در پروژههای تحقیقاتی و تجاری که در محیط دانشگاه ها و شرکت های خصوصی انجام می دهید آنها را تست کرده و به صورت عملی و در موقعیت های واقعی عملکرد کارایی آنها را بسنجید. در صورتی که مطابق با این شیوه عمل کنید می توانید به بالاترین سطح از یادگیری برسید. در حقیقت این روشی است که من سال ها در زمینه یادگیری نرم افزارهای مختلف استفاده کردم و به صورت عملی نتایج آن را دیده ام. در پایان باید به این نکته اشاره کنم که این دستورالعمل به عنوان بهترین روش برای یادگیری تمامی نرم افزارهایی است که در زمینه سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده می شود اگر به گفته من شک دارید پیشنهاد می کنم که این روش رو در ماه های پیش رو تست کنید و اثر آن را به صورت ملموس مشاهده کنید.
امیرحسین سربازوطن از مدرسین جوان و تولید کننده چند آموزش ویدئویی جی آی اس آکادمی سنجش از دور میگه:
نرم افزار ArcGIS به دلیل اینکه خاستگاه و توسعه آن از کشورهای آمریکایی و غربی می باشد بهتر است یادگیری آن از طریق منابع لاتین انجام شود. بهترین منبع برای یادگیری این نرم افزار میتواند Help ArcGIS باشد که به زبانی ساده و مصور اقدام به آموزش ابزارهای آن کرده است اما استفاده از متون انگلیسی در مورد این نرم افزار هم میتواند تکمیل کننده آن بویژه در بخش تئوری GIS باشد. بعد از یادگیری Help ArcGIS و مطالعه یک یا چند منبع مرجع لاتین در مورد ArcGIS میتوان برای تکمیل دانش و مهارت خود به یادگیری موضوعی و پیشرفته نرم افزار از طریق ویدئوهای آموزشی پرداخت.
امیر مرادی فر که نویسنده یکی از بهترین کتاب های آموزش نرم افزار ArcGIS است و در همین نوشتار نیز کتابش معرفی شده با داستانی شیرین و خواندنی، تجربیاتش را در اختیار همه قرار داده است.
بهترین راه برای یادگیری یک موضوع، درگیر شدن با آن به طور تمام عیار است. یعنی ذهن و جسم باید به طور صددرصد درگیر شود تا فرایند یادگیری و انتقال محتوا به حافظه بلندمدت اتفاق بیفتد. در غیر اینصورت در میانههای راه به راحتی از ادامه مسیر منحرف یا منصرف خواهید شد و به یک شاخه دیگر پریده و همه زحمات و انرژی شما از بین خواهد رفت بدون اینکه نتیجهای به دنبال داشته باشد. بسیاری از بچهها برای یادگیری نرمافزارهای موردنیازشان فقط در ظاهر دلشان میخواهد که همه اجزای نرمافزار را یاد بگیرند و به فردی توانمند تبدیل شوند. اما در عمل که قرار است مراحل یادگیری را دنبال کنند، عملاً با بیحوصلگی، شتابزدگی، خستگی زودهنگام، نداشتن صبر و تحمل، تلاش ناچیز، بیعلاقگی یا ناتوانی در یادگیری مواجه میشوند. یادم می یاد که در سال ۱۳۸۰ که در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در دوره کارشناسی منابع طبیعی به عنوان دانشجو پذیرفته شدم، برای اولین بار نام GIS و نرمافزار ArcView را از اساتید و سایر دانشجویان شنیده بودم، برایم خیلی قابل فهم نبود ولی همواره بهش فکر میکردم و مطمئن بودم که در آیندهای نه چندان دور ارتباط خوبی با این نرمافزار برقرار خواهم کرد. چون به نظرم میآمد که موضوع جدیدی در کشور ماست و میتواند در بسیاری از امورات جاری کمک کننده باشد. اما در اوایل دهه ۸۰ شمسی، نه خبری از موبایل و تبلت و لب تاب بود و نه از کتابهای رنگارنگ و متنوع آموزشی و خودآموز درباره این علم و محصولات متنوع در فضای مجازی اینترنت خبری بود؛ با توجه به اینکه اثری هم از شبکههای اجتماعی نبود. اگر یک فایل رایگان آموزشی به زبان فارسی در اینترنت پیدا میکردیم شاید از خوشحالی تا مرز جنون پیش میرفتیم. منظورم این است که یادگیری این نرمافزار در آن موقع کار سختی بود.
به مرور سعی میکردم در فضای خوابگاه دانشجویی از دانشجویان ترم بالایی، یک چیز جدید یاد بگیرم و اندوختهها را در سالن کامپیوتر دانشگاه تمرین کنم. تا اینکه در سال ۱۳۸۴ فارغالتحصیل شدم. ولی نداشتن کامپیوتر باعث شد که یادیگری این برنامه به فراموشی سپرده شود. اما هدیه فارغ التحصیلی اینجانب، خرید یک دستگاه کامپیوتر رومیزی (PC) به ارزش ۴۰۰ هزار تومان توسط والدینم بود که باعث شد اولین برنامهای که با اشتیاق فراوان روی آن نصب کنم نسخه ArcView 3 باشد و یادگیری آن را با اشتیاق فراوان شروع کنم. اما چون در این زمینه کتابهای قابل توجهی در دسترس نبود و ما هم در شهرستانی زندگی میکردیم که دسترسی به این آثار براحتی فراهم نبود و از طرفی هم اینجانب توانایی مالی زیادی برای خرید کتاب یا رفتن به کلاسهای آموزشی در تهران نداشتم، فرایند یادگیری برایم خیلی سخت شده بود.
کمکم در حال آماده شدن برای رفتن به خدمت سربازی بودم. ولی یک چند ماهی فرصت داشتم و از این فرصت استفاده کردم و در سال ۱۳۸۵، یک نسخه از دی وی دی نرمافزار ArcGIS 8.2 را از یک شرکت کامپیوتری به قیمت ۱۸ هزار تومان خریدم و با خود به دوره خدمت سربازی در بندر عباس بردم. چون با اینترنت دیال آپ و ساعتی اون موقع امکان دانلود برنامهای با حجم چند مگابایت براحتی امکانپذیر نبود چه برسد به دانلود فایلی با حجم چندصد مگابایت!!! به خواست خدای مهربان از شمال ایران به بندرعباس رفتم برای خدمت مقدس سربازی در نیروی دریایی منطقه یکم. از شانس ما در یگان خدمتیام امکان نصب این برنامه وجود نداشت ولی من سعی کردم که متوقف نشوم و ادامه بدم. چون توقف یادگیری یعنی فراموشی اندوختهها و شروع از ابتدا. در آن یگان با نقشههای اتوکد و از قضا با برنامه اتوکدمپ تری دی زیاد کار میشد و من از این فرصت استفاده کردم تا با بدست آوردن چند تکنیک خوب از همکاران فعال در این یگان، ادامه یادگیری خودم را فراهم کنم و هم اینکه یک خودی نشان بدم. چون کمکم در حال نزدیک شدن به انتهای دوره و رفتن به بازار بی در و پیکر بیکاری، در به دری و رفتن از این اداره به آن اداره برای کار پیدا کردن بودم. پس میبایست با حساسیت بیشتری به این موضوع میپرداختم. چون مطمئن بودم که با یادگیری این نرمافزار امکان اشتغال برایم راحتتر مهیا خواهد شد.
بعد از پایان خدمت سربازی و در میانههای سال ۱۳۸۶، علیرغم اینکه حتی یک لایه واقعی از فضای ایران نداشتم سعی کردم فرایند یادگیری نرمافزار ArcGIS 9.2 را برای خودم از اول با فایل های خیالی و غیرواقعی شروع کنم و از طریق یکی از کتابهای خودآموز مسیر را طی کنم. کتاب بدی نبود اما این کتاب چونکه ترجمه بود و دائماً از لایههای سایر کشورها برای انجام آموزش استفاده میکرد نتوانستم ارتباط خوبی با کتاب برقرار کنم. به هر حال تا یک جایی بر نرمافزار مسلط شدم تا اینکه رسیدیم به سال ۱۳۸۷ و متأسفانه خبری از کار در هیچ مکانی برایم فراهم نشد. اما یادم میآید که در یکی از شرکتهای مهندسین مشاور، یکی از دوستان خوبم به اسم جمیل، قرارداد انجام پروژهای مطالعاتی در ارتباط با ارزیابی خطر سیل در استان گلستان با یک شرکت مشاور داشت و دنبال فردی بود که به جی آی اس، مسلط باشد. از آنجایی که ایشان با من خیلی رفیق بود به من پیشنهاد داد و من هم بدون هیچگونه فکری، پذیرفتم و با خودم گفتم: این پروژه مسیر حرفهای شدنم را میسر خواهد کرد. مراحل انجام این پروژه برای اینجانب به مدت سه ماه طول کشید و اینجانب اولین دستمزدم رو از طریق انجام یک پروژه واقعی در سامانه جی آی اس به مبلغ ۳۵۰ هزار تومان بدست آوردم و این مسئله مرا تشویق کرد و باعث شد تا یادگیری این نرمافزار را رها نکنم.
در همین میان بود که یکی از آشنایان جمیل که در یکی از ادارات شاغل بود به اینجانب گفت: امیرجان لطفاً این نرمافزار رو به من یاد بدید. منم تا آن موقع چنین کاری نکرده بودم و گفتم تا جایی که بلدم در اختیار شما میگذارم. همان روز با آمدن به منزل، در فکر درست کردن یک جزوه آموزشی افتادم و از قضا یک جزوه ۲۵ صفحهای بسیار خلاصه تهیه کردم. بعد از پایان این دوره آموزشی چند ساعته برای این دوست نزدیک، خودم هم کمی حرفهایتر شدم و به این فکر افتادم که دوباره از اول شروع کنم و جزوه کاملتری تهیه کنم و حالا که کار مشخصی پیدا نکردم، در زمینه آموزش این نرمافزار و تولید محتوا به طور جدیتر فعالیت کنم. این بار با جدیت بیشتر همراه با جمع آوری لایههای مناسبتر از شهرها و روستاهای ایران، فرایند یادگیری را شروع کردم. اما این بار با ورود به سال ۱۳۸۸، کمی زیرساخت اینترنت بهتر شده بود و امکان سرچ اینترنتی با آمدن اینترنت پرسرعت و دانلود فایلهای مرتبط مناسبتر شد. الان دیگر یک جزوه آموزشی ۱۹۰ صفحهای آماده کرده بودم که برای تولید آن نزدیک به هفت ماه به طور شبانه روزی وقت صرف شده بود.
ناگفته نماند که در این میان چند دوره آموزشی برگزار کردم و توانستم کمی هزینههای جاری زندگی خود را تأمین کنم و از طرفی هم کمی شناختهتر شوم در فضای جامعه. تا اینکه به سال ۱۳۸۹ رسیدیم و من در مقطع کارشناسی ارشد برنامهریزی شهری پذیرفته شدم و با رفتن به فضای علمی دانشگاه به فکر افتادم که چرا این جزوه کامل و با نکات طلایی جدید و بی بدیل که در کمتر اثر مکتوبی میشد آنها را پیدا کرد، به یک کتاب مناسب برای علاقمندان تبدیل نکنم. لذا به فکر تهیه کتاب آموزش نرمافزار ArcGIS افتادم. لازم به ذکر است که در تمام این ۹ سال اخیر، من در جایی کار تمام وقت یا پاره وقت نداشتم و کاملاً بیکار بودم. اگرچه در این مدت چند دوره کوتاه آموزش نرمافزار برگزار کرده بودم و یا با برخی از شرکتهای مهندسین مشاور پروژههای مطالعاتی انجام داده بودم اما متاسفانه به دلیل نداشتن مکان مناسب برای برگزاری دورهها و هزینه سنگین اجاره فضای آموزشی، باعث میشد که نتوانم دورههای بیشتری برگزار کنم. اما یک فعالیتی که در بسیاری از روزهای این چندسال تقریباً برقرار بود و به عنوان یک تفریح دائمی برایم جذاب و دلنشین بود، تمرین و تکرار هر روزه با این نرمافزار و پیدا کردن جزئیات و ناشناختههای آن بود. پیدا کردن یک ناشناخته جدید برایم به اندازه میلیونها تومان پول ارزش داشت و این رمز موفقیت من در طول این چند سال بود.
با ورود به دهه ۹۰ شمسی و منتشر شدن اولین کتاب آموزشی اینجانب، شرایط کمکم متفاوتتر شد و اینجانب به عنوان مدرس در مجتمع فنی تهران رزومه تدریس ارائه کردم. از اینجا به بعد با برگزاری منظمتر دورههای آموزش مقدماتی و پیشرفته، به دلیل ارتباط بیشتر با کارشناسان و فارغالتحصیلان دانشگاهی، مسیر حرفهایتر شدن روز به روز با سرعت بیشتری برایم فراهم شد و با تعدادی از شرکتهای مهندسین مشاور و ادارات پروژههای مطالعاتی انجام دادم و این همان موفقیتی بود که در بیشتر از یک دهه همواره به آن فکر میکردم. اگرچه این راه همچنان ادامه دارد و باید بی انتها باشد و تا بی نهایت برود.
این دلنوشتهها را برایتان گفتم تا از نزدیک با مشکلات فراوان حرفهای شدن آشنا شوید. با تمام وجودم میگویم: هیچوقت جا نزنید و کم نیارید. اگر کم بیارید بقیه از شما جلو می زنند و امکان برگشت زمان به عقب نیست و هیچ ماشین زمانی هم در کار نیست؛ چون اینجا اصلاً دنیای خیالی هالیود نیست که بتوانید زمان را به عقب برگردانید تا هدررفت زمان را جبران کنید. لیکن باید از هر ثانیه وقتتان استفاده کنید تا میوههای درخت موفقیت به آرامی به ثمر بنشیند.
نظر مهندس علی محمد حسنوند که یکی از مدرسان جی آی اس با سابقه کشور است را در ادامه بخوانید:
شروع کار بنده با GIS به سال ۱۳۷۰ برمیگردد . در آن زمان سیستم عامل DOS حکمفرما بود و نرم افزار GIS برنامه Pc Arc/Info شرکت esri بود که بصورت بسیار محدود در چند سازمان در تهران به تازگی راه اندازی شده بود. منبع یادگیری و آموزشی ما کتاب هایی بود که همراه نرم افزار ارائه شده بودند. مدرس چندانی در ایران نداشتیم و خود مدرسین هم اغلب تسلط خوبی به نرم افزار نداشتند لذا سختی هایی زیادی برای یادگیری نرم افزار داشتیم. در آن زمان نه اینترنتی بود و نه فیلم های آموزشی. به مرور که سیستم عامل ویندوز با به عرضه گذاشت و کم کم شبکه های اینترنتی راه اندازی شد منابع محدود آموزشی بصوت تکست در سایت های خارجی قابل دسترس شدند و با توسعه گوگل مشکلات ما برای کار با نرم افزارهای GIS کمتر شد ولی همچنان برای آموزش بهتر نرم افزار، دست به دامان کتابهای رفرنس می شدیم. تا حدود ده سال پیش به دلیل عدم دسترسی مناسب به برنامه های ساخت فیلم های آموزشی اغلب آموزش های GIS در کلاس های حضوری انجام می شد. با اینکه GIS در کشور توسعه خوبی پیدا کرده بود و افراد بیشتری مسلط به این نرم افزارها شده بودند ولی همچنان منبع آموزشی تکست ها و کلاسهای آموزشی با ویدئو پروژکتور بود و این متد شاید مزیت هایی داشت ولی معایب بزرگی مثل محدودیت در تعداد شرکت کننده ها، اسکان و راه دور شرکت کنندگان و هزینه بالای کلاس ها را داشت. امروزه با استفاده از متدهای ساخت فیلم های آموزشی، این معایب برطرف شده اند ولی یک ایراد بزرگ ایجاد شده است و آن کاربردی نبودن و پروژه محور نبودن و مهمتر از همه عدم استفاده از پروژه های کاربردی ایرانی در آموزش هاست. دلیل این نقیصه متاسفانه عدم تجربه کافی مدرسینی است که آمادگی لازم برای تولید بسته های آموزشی را ندارند ولی جسارت این کار را دارند!!!. این افراد از سمپل های خود نرم افزار بدون درک دقیق و تحلیل های درست برای آموزش استفاده می کنند و سطح آموزش با متد تولید بسته های آموزشی را متاسفانه تقلیل داده اند.
به نظر من بهترین روش آموزش gis روش تولید بسته های آموزشی با مشخصات زیر است:
۱- پروژه محور بودن آموزش با استفاده از مثالهای داخلی (ایرانی) و ترجیحا نمونه های از داده هایی که در پروژه های چاری استفاده می شوند
۲- تحلیل تئوریک تمام آیتمهای آموزشی (آموزش دهنده حق ندارد بگوید فلان آیتم را فلان مقدار قرار بدهید و دلیلی برای آن ارائه نکند) . این بحث بقدری مهم است که نشان میدهد که آموزش دهنده تا چه اندازه به موضوع مسلط است
۳- پشتیبانی از آموزش (پاسخ به سئوالات مرتبط خریداران در یک از پلتفرم ها مثل سایت یا یک از گروه های تلگرامی یا واتساپی و امثال آن)
۴- بروزرسانی بسته آموزشی بعد از زمانِ مشخص
۵- ارائه با کیفیت (فیلم، صدا، زبان و مسائلی از این دست)
روشهای آموزشی آنلاین مانند وبینار هم روشهای مفیدی هستند ولی بنده و تجربه بنده ین متد را به اندازه بسته های آموزشی مفید نمیدانم چرا که روشهای آنلاین شاید مشکل دوری راه دانشجویان را حل می کند ولی معمولا کیفیت جندانی ندارد و تمرکز آموزش دهنده از بین میرود. در این متد حتی به اندازه ۵۰ درصد روشهای آموزش حضوری، استاد بر کلاس و آنچه مطرح میشود تسلط ندارد و لذا کیفیت معمولا پایین است .
در نهایت بنده با تجربه حدود ۳۰ ساله خود به ترتیت ۱- بسته های آموزشی حرفه ای ۲- آموزش حضوری ۳- وبینار را برای آموزش پیشنهاد میدهم.
عدنان لاریجانی، تولید کننده چندین آموزش تخصصی در زمینه های معدن و زمین شناسی و شهرسازی میگه:
روزهای ابتدایی ورود من به دانشگاه بود. از اونجایی که همیشه علاقه شدیدی به یادگیری نرم افزارهای کامپیوتری رو داشتم رشته ای رو انتخاب کردم که نرم افزارهای تخصصی زیادی داشته باشه. اینقدر از نرم افزارهای کاربردی در رشته مون پرس و جو میکردم که همه فکر میکردن ورودی ارشد هستم.
به سختی و با استفاده از منابع مختلف فارسی و انگلیسی چند تا از نرم افزارهایی که اسمشونو بیشتر میشنیدم رو شروع کردم به یادگیری. تا پایان سال اول چند نرم افزار یاد گرفته بودم، ولی یکی از اونها بود که خیلی جای کار داشت و جذابیتش هم بسیار زیاد بود.
زمانی که سال دوم دانشگاهم به پایان رسید یک کتاب از ArcGIS نوشته بودم و تدریسم رو شروع کردم. از دوره های خصوصی در همون دانشگاه تا موسسه های کوچیک داخل شهر. الان بیش از ۸ سال از اون زمان میگذره و من علاوه بر اینکه در اکثر رشته های علوم زمینی به صورت کاربردی با GIS سر و کار داشتم، هنوز مشغول یادگیریم و این چیزیه که این نرم افزار رو زنده نگه داشته. آینده پیش رو نیازهای زیادی به نیروی متخصصی داره که آگاهی خوبی نسبت به این علم و این نرم افزار داشته باشن!
چند منبع خوب برای یادگیری نرم افزار ArcGIS
در این قسمت میخواهیم چند منبع خوب را برای یادگیری نرم افزار ArcGIS معرفی کنیم. تاثیرپدیری همه این منابع مورد تست قرار گرفته و کاملا مورد تایید می باشند.
ویدئوی آموزشی:
بهترین منبع آموزش ویدئویی به گفته بسیاری از متخصصین و تهیه کنندگان برای تسلط عمومی بر نرم افزار، آموزش علمی و کاربردی ArcGIS تالیف دکتر امید عبدی است.
این مجموعه بی نظیر که بنده نیز آن را تهیه و استفاده کرده ام به جرات یکی از بهترین منابع موجود فارسی است که کیفیت بالای آن را تضمین میکنم و با شماهده آن می توانید کاملا ادعای یک متخصص جی آی اس را داشته باشید.
بخشی از صحبت های تولیدکننده آموزش جناب دکتر عبدی در ادامه آورده شده است:
محصول بصورت تضمین شده است! چیزی که فرا می گیرید فراتر از نیاز بازار است! تمام آنچه که یک متخصص GIS در کار باهاش مواجه می شود آورده شده است! بدون مطالب اضافی و خسته کننده! حتما سرفصلها را مطالعه کنید و از کسانیکه محصول را تهیه کرده اند سوال کنید! محصول هم صدرصد تضمین شده است! تمام مثالها و داده های تمرینی همون داده هایی هستند که شما روزانه باهاشون در محل شرکت و یا دانشگاه در ایران سروکار دارید و چندین پروژه تا درس ۲۷ کار شده است و همچنین همراه هر جلسه تمرین عملی هدفمند گنجانده شده است! در ضمن نیازمند هیچ پیش نیازی هم در مورد GIS نیست از هر شاخه ای که باشید می توانید با این مجموعه ۲۷ درسی شروع کنید و این دوره را تکمیل کنید با اطمینان بالایی می توانید از پس هر پروژه ای بربیایید!
برای اطلاعات بیشتر کافیست به صفحه این محصول مراجعه کره و توضیحات آن را مطالعه کنید.
اطلاعات بیشتر – لطفا کلیک کنید
کتاب فارسی:
منابع فارسی برای یادگیری جی آی اس محدود بوده اما مورد خیلی خوبی که من با آن برخورد کرده ام و این کتاب را در کتابخانه خود دارم و کیفیت و مطالب آموزش داده را کاملا تایید میکنم کتابیست که نویسنده آن مهندس امیر مرادی فر است. نکاتی در این کتاب یافته ام که تجربه حاصل از کار نویسنده در شرکت های مهندس مشاور است و این نکات در منابع دیگری نیامده است.
همچنین کتاب با وسواس خاصی نوشته شده که حاکی از تسلط عالی نویسنده است.
اطلاعات بیشتر در مورد کتاب – لطفا کلیک کنید
کتاب لاتین:
برای شروع یادگیری نرم افزار، کتاب انتشارات ازری را معرفی میکنم که جلد شماره ۱ بهترین منبع برای شروع است. به تدریج که مسلط تر شدید می توانید جلد های ۲ و ۳ را نیز مطالعه کنید. سپس می توانید کتاب آموزش مدل بیلدر انتشارت ازری را تهیه کرده و آن را مطالعه کنید. پس از مطالعه این موارد که نام بردم نوبت به کتاب های برنامه نویسی پایتون این انتشارات می رسد.
آموزش مدل بیلدر در ArcGIS (مقدماتی تا پیشرفته) با تدریس دکتر روزبه ولویچطور برنامه نویسی یاد بگیریم به همراه معرفی چند کتاب برای یادگیری برنامه نویسی
به نظر من اگر می خواهید برنامه نویسی کنید و یا یک برنامه را جهت یادگیری انتخاب کنید بی شک زبان برنامه نویسی پایتون است.
به چند دلیل:
- یادگیری آن ساده است
- قدرتمند است
- اوپن سورس و رایگان است
- زبان پیش فرض و توصیه شده شرکت ازری برای برنامه نویسی است
برای یادگیری برنامه نویسی، ابتدا اصول کلی پایتون را یاد بگیرید و به عبارتی مفاهیم اولیه پایتون برای عموم را یاد بگیرید و سپس بروید سراغ پایتون در ArcGIS
اگر از قبل پایه برنامه نویسی دارید که کار شما راحت تر خواهد بود و اگر هم ندارید مشکل خاصی نیست. چون این زبان در بین زبان های برنامه نویسی از نظر یادگیری بسیار ساده است و منابع مختلفی هم چه به زبان فارسی و چه لاتین در دسترس است.
بهترین کتاب در این مورد کتاب انتشارات ازری به نام Python Scripting for ArcGIS تالیف آقای Zandbergen است.
لینک دسترسی و دانلود کتاب:
کتاب Python Scripting for ArcGISاین کتاب با نظم خاصی از پایه زبان پایتون را به شما یاد خواهد داد و نکات مهم را به سادگی شرح داده است. اگر میخواهید برنامه نویسی کار کنید حتما این کتاب را جزو منابع مورد مطالعه خود قرار دهید.
کتاب دیگری نیز که توسط انتشارات ازری منتشر شده و در مقایسه با کتاب بالا ضعیف تر است Gis tutorial for python scripting نام دارد که از لینک قابل دسترسی و دانلود است.
کتاب Gis tutorial for python scripting – انتشارات ازریمعرفی زبان های برنامه نویسی پر کاربرد:
از زبان های برنامه نویسی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- پایتون
- جاوااسکریپت
- زبان R
- SQL
- جاوا
- سی شارپ
- سی پلاس پلاس
توصیه میکنم برای مطالعه جزئیات کامل به لینک زیر مراجعه کنید:
زبانهای برنامهنویسی برتر در GISبازار کار جی آی اس چطور است؟
اگر بخواهیم بازار کار جی آی اس را به طور دقیق بررسی کنیم اکنون به سمت برنامه نویسی محور می رود. در گذشته صرفا دانستن کار با نرم افزار و انجام پردازش ها کفایت میکرد اما امروزه با پیشرفت کردن انواع زبان های برنامه نویسی و افزایش قابلیت ها و پشتیبانی ها و همچنین ازدیاد منابع مختلف و گستردگی شبکه اینترنت نقش کار با زبان ها بولد شده و امروزه شرکت های مختلف به دنبال افرادی هستند که توانایی های کار با زبان های برنامه نویسی را داشته باشند.
به صورت کلی شانس موفقیت شما به صورت زیر است:
- اگر فقط نرم افزار را بدانید = کم
- اگر نرم افزار را بدانید و یک زبان برنامه نویسی مثل پایتون نیز بلد باشید = زیاد
دنبال گرفتن مدرک نباشیم
به جمله زیر دقت کنید:اگر میخواهید بر هر نرم افزاری به خوبی مسلط شوید اصلا به مدرک فکر نکنید. یعنی هدف شما از یادگیری، کسب مدرک نباشد. اگر با این دید هر چیزی را یاد بگیرید احتمال موفقیت خود را افزایش می دهید. بسیاری از کاربران آکادمی سنجش از دور در ارتباط خود با ما می پرسند که فلان دوره مدرک هم داده می شود؟
توصیه من این است که حتی الامکان برای مدرک یاد نگیرید و گاهی هم مدرک برای ارائه در شرک های دولتی یا برای استخدام لازم است که این بحث جدایی است.
ArcGIS یا ArcGIS pro؟
سوالی که از بسیاری کاربران شنیده می شود این است که چه تفاوتی بین این دو نسخه از جی آی اس وجود دارد؟
نسخه پرو نسخه ای است که به تدریج در آینده جایگزین نسخه فعلی خواهد داد و یک نسخه کاملا وب محور است که اکثر نقشه ها در محیط نرم افزار بارگذاری شده و نیاز به لایسنس و خرید آن دارد. بنابراین در حال حاضر برای کاربران داخل کشور محدودیت وجود داشته و امکان استفاده از بیشتر قابلیت های آن فراهم نیست.
تجربه من از کار با نسخه pro:
مدتی توسط یکی از دوستان لایسنس نسخه pro نرم افزار را تهیه کردیم و مدتی با آن کار کردم. محیط نرم افزار شبیه نسخه های جدید مجموعه آفیس شده است. شما در نسخه های قبلی آفیس منوهایی در بالای نرم افزار داشتید که وقتی بر روی یک منو کلیک میکردید لیست زیر منوها باز می شدند. در نسخه های جدیدتر وقتی یک منو را انتخاب می کنید همه قسمت های آن منو به همراه یک شکل کوچکی که در واقع آیکن نامیده می شود نمایش داده می شود که دستورات پنهان را پر استفاده تر از گذشته کرده است. نسخه جدید یا ArcGIS pro نیز نسبت به نسخه های ArcGIS همین تفاوت را دارد و علاه بر آن خیلی بیشتر به پایگاه داده ازری متصل بوده و با آن کار می کند. هم اکنون نسخه های جدیدتری از آن در حال انتشار است و در هر نسخه امکانات بیشتر اضافه شده و نقص های آن برطرف می گردد. در واقع این نسخه در حال طی کردن مراحل تکامل خود برای تبدیل شدن به یک گزینه بی نقص در آینده است. مهمترین نکته ای که در مورد این نرم افزار وجود دارد این است که نیاز به لایسنس اینترنتی برای فعال سازی دارد که اجازه دسترسی به پایگاه داده را فراهم کند. این فعال سازی کار را برای کاربران ایرانی برای استفاده از نسخه Pro به شدت دشوار کرده است.
نسخه پرو ظاهر زیباتری پیدا کرده و از نو توسط تیم ESRI برنامه نویسی شده است تا بهترین تجربه را برای لذت بردن از کار با نرم افزار فراهم کند.
چرا باید به سمت استفاده از ArcGIS Pro حرکت کنیم؟آموزش ویدئویی ArcGIS pro شرکت لیندا
نسخه جدید کتاب Understanding GIS: An ArcGIS Pro Project Workbook انتشارات ازری
آرک جی آی اس و سنجش از دور:
عموما از نرم افزارهای سنجش از دور برای کار با تصاویر ماهواره ای استفاده می شود. نرم افزارهای مطرحی در این زمینه وجود دارند که معروف ترین آن ها سه نرم افزار ENVI و Erdas Imagine و ژئوماتیکا است. اما ArcGIS توانایی کار با تصاویر ماهواره ای را نیز به خوبی دارد و حتی می توان از آن برای پردازش کامل و طبقه بندی و …. استفاده کرد.
اگر به این مورد علاقمندید توصیه می کنم نگاهی به نوشته ها و مقالات زیر بیندازید:
آموزش طبقه بندی تصاویر ماهواره ای در نرم افزار ArcGISچرا GIS در برنامه ریزی شهری و شهرسازی حائز اهمیت است؟
همچنین اگر تمایل دارید همه کارها و پردازش های تصویر ماهواره ای کار خود را در نرم افزار ArcGIS انجام دهید آموزش جامع زیر به شما پیشنهاد می گردد. این آموزش نخستین آموزشی است که به این مهم در کل دنیا پرداخته و به جرات جزو آموزش های ناب این حوزه است.
آموزش جامع و کاربردی نرم افزار ArcGISمعرفی چند آموزش کاربردی:
برای یادگیری نرم افزار آرک جی آی اس آموزش های مختلفی وجود دارد. در این بخش قصد داریم آموزش هایی را معرفی کنیم که توسط تیم آکادمی سنجش از دور تهیه گردیده و با کلیک بر روی هر عنوان در زیر قابل تهیه است.
برای یادگیری به صورت موضوعی موارد زیر پیشنهاد می شود:
کار با نقشه های ۲۵۰۰۰ سازمان نقشه برداریآموزش ۴ روش حرفه ای و متفاوت برچسبگذاری عوارض برداری در ArcGIS
آموزش مدل بیلدر در ArcGIS (مقدماتی تا پیشرفته)
استادی زمین آمار در نرم افزار ArcGIS – جامع ترین بسته آموزشی زمین آمار
برای دریافت همه متن بالا در قالب یک کتابچه می توانید ایمیل خود را در کادر زیر وارد کرده و بلافاصله کتابچه را در ایمیل خود دریافت و دانلود کنید.
The form you have selected does not exist.
10 دیدگاه. ارسال دیدگاه جدید
از راهنمایی و اموزشهای مفید شما تشکر میکنم اما اینکه گفتید اموزش و یادگیری جی ای اس را با گرفتن پروزه تقویت کنید میشه بگید از کجا؟! هیچ جایی بدون داشتن سابقه کار هیچ پروزه ای را به ما نمیدهند و حتا حاضر به همکاری رایگان در پروزه ها صرفا برای یادگیری نکات ریزی که شما اشاره کردید نیستند. و عملا کار یادگیری و پیشرفت ان در همین نقطه متوقف میشود مگر داشتن کسی یا راهی برای نشان دادن توانمندی و علاقه کار در این زمینه که من تاکنون موفق به ان نشدم
با سلام و وقت بخیر
شما می توانید خودتان برای خودتان پروژه تعریف کنید و از ابتدا تا انتها انجام دهید. خوشبختانه داده ها کم نیستند و می توانید از منابع مختلف داده های موردنیاز خود را دریافت کنید. حتی داده های رایگانی که از سایت های مختلفی قابل دریافت می باشند. فقط زحمت شما استخراج روش کار خواهد بود که باز از مقاله های مختلف و به لطف وجود شبکه جهانی اینرنت کار خیلی سختی نیست.
موفق باشید
با سلام خدمت جناب مهندس احراری
من در نرم افزار ENVIوقتی از طریق META DATAتصاویر رو OPENمیکنم با خطا IDLمواجه میشم-البته ویندوزم ۱۰هستش-ممنون میشم راهنمایی بفرمایین
با سلام و احترام
دقیقا چه پیغام خطایی است؟ لطفا عبارت خطا را برای بنده ارسال کنید.
موفق باشید
باسلام و عرض تشکر بابت مطالب مفیدتون.
با توجه به تجربه خودم، نظر مهندس پیمان حامیان رو خیلی پخته دیدم و بیشاز بقیه باهاش موافقم.
باسلام
من کارشناس رسمی دادگستری هستم در زمینه بررسی وضعیت اراضی زیر کشت و نوع کشت و کمکی که عکس های ماهواره ایی میتونه به ما برای اینکه بتونیم سابقه ایی از وضعیت اراضی داشته باشم از چه آموزشی میتونم استفاده کنم که کمک کنه بم
با سلام و احترام
تصاویر ماهواره ای رایگان توان تفکیک مکانی ۱۰ تا ۱۰۰۰ متری دارند. آیا برای کار شما این توان تفکیک (در بهترین حالت ۱۰ متری) مناسب است؟
موفق باشید
سلام
برای آموزش تصاویر ماهواره ای که بتونیم سابقه اراضی نوع کشت و غیره رو از تصاویر استخراج کنیم چه نرم افزاری رو پیشنهاد میکنید برای شروع
سلام
می تونید از نرم افزار انوی استفاده کنید
همچنین سامانه گوگل ارث انجین را هم توصیه میکنیم
سلام .
ممنون از توضیحات کامل تون درباره ی GIS . من رشته کاملا غیرمرتبط با نرم افزار GIS دارم. از اول رشته دلخواه دانشگاهیم نرفتم. اما بخاطر آشنایی با زبان انگلیسی و آسون بودن مطالعه منابع لاتین بسیار علاقه مند به یادگیری این نرم افزار هستم. بنظرتون می تونم توی این زمینه موفق بشم و توی دفترهای مهندسی کار کنم ؟ یعنی کسی که هیچ پیش زمینه ای از مهندسی نداره میتونه این نرم افزار و از صفر تا 100 یاد بگیره و کار کنه؟ اگر میشه بنظرتون چه مدت زمانی رو باید روی یادگیری بذاره؟ آیا نیاز به مدرک دانشگاهی مرتبط با GIS داره؟